Pyłek kwiatowy

Pyłek kwiatowy jest produktem roślinnym, zbieranym przez pszczoły i częściowo przez nie przetwarzanym. Pyłek to męskie komórki rozrodcze, które produkowane są przez rośliny. Pszczoły zbierając pyłek, siadają na kwiatach, a potrącając pylniki kwiatów powodują osypywanie ziaren pyłku. Pyłek opadając osiada na ciele pszczoły, skąd sczesywany jest za pomocą pierwszej i drugiej pary odnóży i przenoszony do koszyczków znajdujących się na trzeciej parze.
Formując pyłek w koszyczkach, pszczoły zwilżają go wydzieliną gruczołów ślinowych, zmieszaną z miodem zabranym wcześniej z ula lub nektarem z kwiatów. Uformowany pyłek nosi nazwę obnóży. Pszczoły po powrocie do gniazda, używając drugiej pary odnóży, wyrzucają przyniesione obnóża do wolnych lub częściowo już zapełnionych pyłkiem komórek. Przyniesione obnóża pszczoły ulowe bardzo dokładnie ubijają głową w komórkach napełniając je do ¾ wysokości. Następnie powlekają pyłek miodem. Tak zmagazynowany i zabezpieczony pyłek w komórkach plastra przechodzi proces fermentacji mlekowej, w wyniku której zostaje zakonserwowany i równocześnie podlega przemianom enzymatycznym. Taka postać pyłku nosi nazwę pierzgi zwanej dawniej „pszczelim chlebem” i stanowi podstawowe pożywienie rodziny pszczelej.
Pyłek do celów leczniczych pozyskuje się bezpośrednio od pszczół zbieraczek, wykorzystując do tego celu urządzenie nazywane poławiaczem pyłku. Przylatujące do gniazda robotnice tracą obnóża w czasie przeciskania się przez poławiacz pyłku najczęściej ustawiony wlotem do gniazda. W poławiaczu pszczoły pozostawiają część pyłku, a resztę przenoszą do gniazda.

Cechy charakterystyczne

Kolor pyłku kwiatowego zależy od nektaru lub miodu, którym pszczoły zwilżają pyłek w czasie zbioru. Pyłek z roślin odwiedzanych przez pszczoły daje różne kolory obnóża np. z czereśni – różowy, brunatny; z gorczycy – cytrynowożółty; z gryki – jasnożółty, szarożółty; z jabłoni – jasnoszary, oliwkowożółty; z gruszy – jasnozielonkawy, z porzeczki – zielonożółty; ze słonecznika – jasnożółty; z mniszka – jasnopomarańczowy; z wrzosu – czerwono żółty; z wierzba – oliwkowożółty; z jarzębiny – zielonożółty; z koniczyny – jasnobrązowy; z leszczyny – jasnożółty; z maliny – szarobiały.
W smaku jest lekko słodki, cierpki i gorzki.
Zapach ma aromatyczny przypominający zapach wosku i miodu.
Pyłek kwiatowy odznacza się wysoką aktywnością antybiotyczną.
Pyłek kwiatowy w swym składzie zawiera około 14% kwasów organicznych, w tym kwas linolowy i arachidowy, około 30% węglowodanów, tłuszcze oraz witaminy A, B1,B2, B3, B6, B12, C, PP, E, D, H i K, minerały (makroelementy: P, S, Cl, K, Ca, Na; mikroelementy: Mg, Fe, Cu, Zn, Co, Mo, Se, Cr, Ni, Si), a także pełen zestaw aminokwasów. Pyłek składa się również z wielu różnych enzymów np. inwertazy, katalazy, pepsyny, trypsyny, lipazy, laktazy.
Pyłek kwiatowy ma działanie antybakteryjne, regenerujące, uodparniające, detoksy kujące, terapeutyczne i odżywcze.
Pomocny jest w leczeniu chorób skóry ( łuszczyca, nadmierne wypadanie włosów, zmiany skórne), stanów zapalnych i wrzodziejących błony śluzowej jamy ustnej , opryszczki warg, gruźlicy płuc, chorób górnych dróg oddechowych (przeziębienia, grypa), miażdżycy, chorób przewodu pokarmowego (zaparcia, biegunki, wrzodziejące zapalenia jelita grubego, wrzody żołądka, dwunastnicy, obniżona motoryka jelit, zaburzenia przemiany materii), chorób wątroby, stanów zapalnych i przerostowych gruczołu krokowego, chorób prostaty, impotencji, dolegliwości w okresie klimakterium, niedokrwistości, chorób alergicznych, cukrzycy, chorób narządu wzroku (zapalenie siatkówki, rogówki, spojówek), chorób psychicznych, dolegliwości starczych, stanów znużenia, osłabienia i wyczerpania psychicznego oraz fizycznego, chorób nerwicowych, chorób serca, zaburzeń krwiobiegu, wzrostu i rozwoju szczególnie u dzieci.
Pyłek ogrzany do temperatury powyżej 40°C traci swoje właściwości lecznicze.

Ellnain – Wojtaszek M., Produkty pszczele – cenne leki medycyny naturalnej, Nowy Sącz, 1998, Wydawnictwo „Sądecki Bartnik”
Jośko F., Pszczoły leczą, Kraków, 1997, Agencja Wydawniczo – Usługowa „Emilia”
Gala J., Miód i produkty pszczele w profilaktyce i leczeniu, Kraków, 1994, INTERMEDLEX